Behandeling van chronische prostatitis/chronisch bekkenpijnsyndroom

Chronische prostatitis/chronisch bekkenpijnsyndroom (CP/CPPS) is een vorm van prostatitis die gedefinieerd is als urologische pijn of ongemak in de bekkenstreek met symptomen van de urinewegen en/of seksuele disfunctie gedurende ten minste drie van de laatste zes maanden. De aandoening is verantwoordelijk voor 90 tot 95% van de gevallen van prostatitis. De diagnose wordt gesteld door uitsluiting van alle andere vormen van prostatitis. Omdat de oorzaak niet duidelijk is, past men een breed scala aan geneesmiddelen toe, zoals alfablokkers, antibiotica en ontstekingsremmers. De effectiviteit hiervan is echter onvoldoende duidelijk. Daarom voerden Anothaisintawee en medewerkers een ‘systematic review’ en netwerkmeta-analyse uit. Ze vergeleken (1) alle symptomen, pijn, mictie en kwaliteit van leven na behandeling met alfablokkers, antibiotica, ontstekingsremmers, finasteride, fytotherapie, glycosaminoglycanen, pregabaline en placebo en (2) de mate van verbetering door behandelingen beschikbaar voor CP/CPPS.
Na zorgvuldige selectie bleven 23 onderzoeken over voor de analyse, waarvan 20 de effectiviteit van één actieve component vergeleken met placebo. De overige onderzoeken hadden meer dan twee behandelgroepen. Alfablokkers waren het meest onderzocht. Na samenvoeging van vergelijkbare onderzoeken bleken alfablokkers een significant positief effect te hebben op de scores van alle symptomen, pijn, mictie en kwaliteit van leven. Na correctie voor publicatiebias (door geringe onderzoekgroottes) waren de effecten echter niet meer significant verschillend tussen alfablokkers en placebo. Patiënten die alfablokkers of ontstekingsremmers gebruikten, hadden respectievelijk 60 en 80% meer kans op positieve effecten dan patiënten op placebo. Uit de netwerkmeta-analyse bleek tevens dat de combinatie van alfablokkers en antibiotica de beste resultaten gaf op de scores van alle symptomen, pijn, mictie en kwaliteit van leven.
De auteurs concluderen dat alfablokkers, antibiotica en een combinatie van beide alle klinische symptomen van CP/CPPS lijken te verbeteren. Andere medicatie – zoals ontstekingsremmers, fytotherapie en finasteride – heeft een kleiner maar meetbaar effect alleen op bepaalde klinische symptomen. Daarbij merken zij wel op dat de positieve effecten van alfablokkers waarschijnlijk overschat zijn door publicatiebias.

Belangenverstrengeling: alleen JCN had financiële banden met diverse farmaceutische firma's.

Anothaisintawee T, Attia J, Nickel JC, et al. Management of chronic prostatitis/chronic pelvic pain syndrome. A systematic review and network meta-analysis. JAMA 2011;305:78-86.