Praktijkgerichte nascholing over farmacotherapie in de eerste lijn
Menu

De balans tussen gewenste en ongewenste effecten van statines

Door op 17-11-2010

Er bestaat voldoende bewijs dat statinen atherosclerotische hart- en vaataandoeningen kunnen verminderen. Voor verschillende andere aan statines toegeschreven gunstige en ongunstige effecten bestaat nog onvoldoende of zelfs geen bewijs.
Hippisley-Cox en Couplan hebben de resultaten van een onderzoek gepubliceerd waarin zij aanwijzingen verzamelden over een aantal gunstige en ongunstige bijwerkingen van statines.
Daartoe werden in een observationeel cohortonderzoek ruim 225.000 personen opgenomen die begonnen met het statinegebruik en ruim 1.778.000 personen zonder gebruik van statines. Hun leeftijd was 30-84 jaar en ze waren afkomstig uit het gegevensbestand van 365 huisartsenpraktijken in Engeland en Wales. Men vergeleek gedurende een lange periode het ontstaan van de mogelijke bijwerkingen in beide groepen.
De auteurs vonden geen significante samenhang tussen gebruik van statines en een verhoogd risico op de ziekte van Parkinson, reumatoide artritis, veneuze trombose, dementie, osteoporotische fracturen, maagcarcinoom, coloncarcinoom, melanoom, niercarcinoom, mammacarcinoom en prostaatcarcinoom. Er was een duidelijke en dosisafhankelijke toename van de concentratie van leverenzymen bij alle statinegebruikers. Deze verhoging treedt met name op in het eerste jaar van gebruik, daarna worden deze concentraties weer normaal. Statinegebruikers hadden vaker klachten van myopathie en rhabdomyolyse met verhoogde waarden van creatininefosfokinase (CPK) in het eerste jaar van gebruik. Deze verschijnselen waren dosisafhankelijk, traden op bij alle voorgeschreven statines en kwamen niet voor bij langduriger gebruik. Verder toonden de auteurs aan dat statines een verhoogd risico geven op cataract en acuut nierfalen. Het risico op cataract is vooral aanwezig gedurende het eerste jaar van gebruik en verdwijnt binnen een jaar na staken van het gebruik van statines. Het risico op acuut nierfalen kan eveneens optreden in het eerste jaar van gebruik, maar verdwijnt na staken van de medicatie pas binnen één tot drie jaar.
In een redactioneel commentaar wijzen Alsheikh-Ali en Karas erop dat door de observationele onderzoeksopzet mogelijke verstorende factoren de resultaten kunnen hebben beïnvloed. Daar veel statinegebruikers wegens comorbiditeit tevens andere geneesmiddelen gebruiken, veroorzaakt dit ook verstoring. Desondanks onderstrepen zij dat het onderzoek van Hipisley-Cox and Coupland zeer waardevol is, omdat het voor het eerst vermeende bijwerkingen van statinegebruik in de huisartspraktijk in Engeland duidelijk zichtbaar maakt. Alsheikh-Ali en Karas benadrukken dat de voordelen van statinegebruik bij een juiste indicatiestelling opwegen tegen de nadelen van de gerapporteerde bijwerkingen. Met uitzondering van cataract en acuut nierfalen zijn ze namelijk alle van tijdelijke aard.

Belangenverstrengeling: geen.

Hippisley-Cox J, Coupland C. Unintended effects of statins in men and women in England and Wales; population based cohort study using the Qresearch database. BMJ 2010;340:c2197.
Alsheikh-Ali AA, Karas RH. Balancing the intended and unintended effects of statins. When used according to guidelines, the benefits outweigh the risks. BMJ 2010;340:c2240.

Log nu in om het volledige artikel te bekijken of om te reageren.

Abonneren

Informatie over dit artikel

Auteurs Dr. P.L.B. Bruijnzeel
Thema Farmacotherapie
Publicatie 17 november 2010
Editie PiL - Jaargang 14 - editie 9 - Editie 9, 2010