Diabetogene bijwerkingen van glucocorticoïdtherapie: bekende en onbekende aspecten

Glucocorticoïden worden frequent door artsen voorgeschreven vanwege hun ontstekingsremmende werking. In hoge dosering veroorzaken glucocorticoïden echter veel bijwerkingen, waaronder het ontstaan van suikerziekte. Bekend was dat glucocorticoïden de werking van het hormoon insuline belemmeren (‘insulineresistentie’). In mijn onderzoek bleek dat ook bij lage dosering van glucocorticoïden de suikerstofwisseling negatief wordt beïnvloed, met name in de periode na de maaltijden in de middag en avond. Naast het veroorzaken van insulineresistentie, verstoren glucocorticoïden de werking van de eilandjes van Langerhans in de alvleesklier, wat leidt tot onvoldoende insuline- en overmatige glucagonproductie. De glucagon-like peptide (GLP)-1 agonist exenatide, die geregistreerd is voor de behandeling van ‘gewone’ suikerziekte, bleek de effecten van glucocorticoïden op de suikerstofwisseling te voorkomen in een proof-of-principle studie bij gezonde mannen. Artsen moeten ook bedacht zijn op diabetogene bijwerkingen van glucocorticoïden, ook bij lagere dosering, en hierbij niet vertrouwen op nuchter gemeten bloedglucosewaarden.