Fibraten en cardiovasculaire effecten

Jun en medewerkers onderzochten het effect van fibraten op belangrijke cardiovasculaire gebeurtenissen in vergelijking met placebo in een systematisch overzicht en meta-analyse. Daarbij maakten zij gebruik van zowel gepubliceerde als nog niet gepubliceerde (maar wel afgeronde) onderzoeken, geregistreerd op de website clinicaltrials.gov. 18 onderzoeken voldeden aan de onderzoekscriteria. Daaraan namen in totaal 45.058 patiënten deel, wisselend van 81 tot 10.627 patiënten per onderzoek. Er waren 2870 cardiovasculaire gebeurtenissen, 4552 coronaire gebeurtenissen en 3880 overledenen.
Fibraten verminderden het risico op (een combinatie van) cardiovasculaire gebeurtenissen met 10%, het risico op coronaire gebeurtenissen met 13% en het risico op niet-fatale coronaire gebeurtenissen met 19%. Tevens was het risico op progressie van albuminurie 14% lager en het risico op diabetische retinopathie 37% lager bij fibraten dan bij placebo. De effecten waren het grootst in onderzoeken met patiënten met hoge triglycerideconcentraties. Er waren geen significante effecten op CVA, coronair overlijden, totaal overlijden, vasculaire mortaliteit en plotse dood. Verder was er geen significante toename van het risico op ernstige bijwerkingen, rhabdomyolyse, spierafwijkingen, maag-darmklachten en aandoeningen van de galblaas in vergelijking met placebo. Wel ging behandeling met fibraten samen met een toename van de creatinineconcentratie.
De auteurs concluderen dat fibraten het risico op belangrijke cardiovasculaire gebeurtenissen (matig) verlagen, voornamelijk door het positieve effect op het risico op coronaire gebeurtenissen. Bij een patiëntenpopulatie met een hoog risico vertaalt een relatieve risicoreductie van 10 tot 15% zich echter in een relevante absolute risicoreductie en een acceptabele NNT (number needed to treat).
In een commentaar op dit artikel stelt Staels dat de effecten van fibraten op cardiovasculair risico, albuminurie en retinopathie in het onderzoek van Jun et al. wijzen op een toegevoegde waarde van deze middelen bij diabetespatiënten met hoge triglycerideconcentraties en met een verhoogd cardiovasculair risico, ondanks adequate behandeling met statines, de middelen van eerste keuze.

Belangenverstrengeling: alle auteurs (uitgezonderd MJ) hebben financiële banden met één of meerdere farmaceutische bedrijven. Het onderzoek was gefinancierd door de National Health and Medical Research Council of Australia. Staels heeft financiële banden met meerdere farmaceutische bedrijven.

Jun M, Foote C, Lv J, et al. Effects of fibrates on cardiovascular outcomes: a systematic review and meta-analysis. Lancet 2010;375:1875-84. Staels B. Fibrates in CVD: a step towards personalised medicine. Lancet 2010;375:1847-8.

Bezafibraat is in Nederland op de markt als Bezalip®
Ciprofibraat is in Nederland op de markt als Modalim®
Clofibraat is in Nederland niet (meer) op de markt
Etofibraat is in Nederland niet op de markt
Fenofibraat is in Nederland niet op de markt
Gemfibrozil is in Nederland op de markt als zodanig en als Lopid®