Geen invloed van rosuvastatine op HDL-cholesterol als onafhankelijke cardiovasculaire risicofactor

Een verhoogde concentratie van LDL-cholesterol is een cardiovasculaire risicofactor en verlaging van het LDL-cholesterol door statines vermindert op termijn het cardiovasculaire risico met ca. 20% voor elke daling met 1,03 mmol/l. Voor ‘high-density-lipid cholesterol’ (HDL-c) ligt dat juist omgekeerd: uit het Framinghamonderzoek blijkt dat een hogere waarde juist bescherming biedt tegen cardiovasculaire risico’s. Ridker et al. onderzochten op basis van het patiëntenmateriaal uit het JUPITER-onderzoek of dit ook bleef gelden tijdens behandeling met rosuvastatine. In dit onderzoek werden gedurende gemiddeld twee jaar verschillende parameters verzameld van ruim 17.000 proefpersonen, van wie de helft werd behandeld met rosuvastatine 20 mg/dag en de andere helft niet. De post-hocanalyse werd uitgevoerd op de gegevens van 8000 gebruikers van rosuvastatine. Bij al deze personen was zowel het cholesterol bepaald als de bloedlipiden, apolipoproteïne A1 en ‘high-sensitivity’ C-reactive protein (hs-CRP). De gegevens werden verdeeld volgens de hoogte van het HDL-cholesterol na een jaar en wel in vier kwartielen (0-0,98, 0,99-1,17, 1,18-1,43 en 1,44 mmol/l of hoger).
In de placebogroep was een hoog HDL-c als uitgangswaarde en bij vervolgonderzoek een duidelijke risicoverminderende factor (relatief risico -43%), hetgeen strookt met resultaten van andere grote onderzoeken. In de behandelde groep (rosuvastatine 20 mg/dag) daarentegen was het omgekeerd evenredige verband tussen de hoogte van het HDL-c en de kans op een acute cardiovasculaire aandoening gering en niet statistisch significant. Bij de gebruikers van het statine steeg het HDL-c gemiddeld met 4%. Een hoog HDL-c is een risicoreducerende factor, maar voor zover rosuvastatine de kans op hartinfarct of beroerte vermindert, is dit niet te verklaren door verandering van de hoogte van de concentratie van het HDL-c, dat op zichzelf in de uitgangssituatie wel een voorspellende waarde heeft voor deze risico’s.
In het redactionele commentaar wijzen drie cardiologen van de Londense universiteit op andere grote onderzoeken bij patiënten met stabiele angina pectoris of met een acuut coronair syndroom. Een hoge dosis rosuvastatine had bij deze patiënten geen duidelijke gevolgen voor het cardiovasculaire risico door verhoging van HDL-cholesterol. Die constatering doet geen afbreuk aan het bewezen feit dat HDL-cholesterol in grote populaties een risicofactor is. Het is natuurlijk mogelijk dat nieuwere middelen die het HDL-c specifiek verhogen, in de toekomst wel zullen werkzaam zullen blijken te zijn. Vooralsnog is een gezonde stijl van leven met voldoende aandacht voor lichaamsgewicht, eetgewoonten en actieve training het meest effectieve middel om het HDL-c te verhogen.

Belangenverstrengeling: het JUPITER-onderzoek werd gesponsord door fabrikant AstraZeneca.

Ridker P, Genest J, Boekholdt M, Gatto AM, Nordestgaard BG, Mora S et al. HDL cholesterol and residual risk of first cardiovascular events after treatment with potent statin therapy: An analysis from the JUPITER trial. Lancet 2010;376:333-339.
Hausenploy DJ, Opie L, Yellon DM. Dissociating HDL cholesterol from cardiovascular risk. Lancet 2010;376:305-306.

Rosuvastatine is in Nederland op de markt als Crestor®