Inname van levothyroxine: ’s ochtends versus ’s avonds

Patiënten met levothyroxine krijgen doorgaans het advies om de medicatie een half uur voor het ontbijt in te nemen ter voorkoming van verstoring van de opname door voedsel en andere medicatie. Uit oriënterend onderzoek blijkt echter dat bij diverse patiënten een sterke verbetering van de thyroïdhormoonconcentraties optreedt als de dagelijkse inname wordt gewijzigd van voor het ontbijt naar bedtijd.
Bolk en medewerkers onderzochten in een gerandomiseerd dubbelblind gekruist onderzoek wat de veranderingen in thyrotropine en thyroïdhormoonconcentraties waren als de inname van levothyroxine niet voor het ontbijt maar tegen bedtijd plaatsvond. In totaal 105 patiënten namen deel aan het onderzoek, van wie 53 patiënten begonnen met een capsule levothyroxine voor het ontbijt en een placebocapsule op bedtijd. De andere 52 patiënten kregen de placebocapsule voor het ontbijt en de levothyroxine op bedtijd. Na drie maanden veranderden de patiënten de ochtendcapsule naar de avond en de avondcapsule naar de ochtend. Alle patiënten kregen in de capsule levothyroxine dezelfde dosis als die zij voor deelname aan het onderzoek gebruikten. Elke zes weken werden bloedmonsters (thyrotropine, vrij thyroxine (FT4), trijodothyronine (T3), creatinine en lipiden) afgenomen. Het verschil in innametijdstip had geen effect op het circadiane ritme van thyrotropine, zodat in alle gevallen de bloedmonsters in de ochtenduren werden verzameld. Ook werd bloeddruk, hartfrequentie en lichaamsgewicht gemeten en therapietrouw vastgesteld door controle van het aantal resterende capsules. De kwaliteit van leven werd na drie en zes maanden gemeten met behulp van drie verschillende vragenlijsten.
Van 90 patiënten (47 begin levothyroxine in de ochtend en 43 begin levothyroxine op bedtijd) waren gedurende de gehele zes maanden de gegevens beschikbaar. In beide onderzoeksgroepen hadden de patiënten in de periode van inname op bedtijd significant lagere thyrotropineconcentraties dan in de periode van inname in de ochtend (combinatie van groepen: 1,25 mIU/l lager; p<0.001). Dit ging gepaard met significant hogere FT4- en T3-concentraties (combinatie van groepen: FT4 0,07 ng/dl [0,9 pmol/l] hoger, P=0,01; T3 6,5 ng/dl [0,1 nmol/l] hoger, P=0,02). Er waren geen verschillen in creatinine, lipiden, bloeddruk, hartfrequentie en body mass index. Ook waren er geen verschillen in kwaliteit van leven. Van de 90 patiënten gaven 34 patiënten de voorkeur aan inname in de ochtend, 31 op bedtijd en 25 patiënten hadden geen voorkeur. Een jaar na het onderzoek gaf meer dan de helft van de patiënten de voorkeur aan inname op bedtijd.
De onderzoekers concluderen dat inname van levothyroxine op bedtijd met lege maag tot grotere therapeutische effecten leidt dan inname een half uur voor het ontbijt. Dit kan mogelijk verklaard worden door een te kort interval tussen ochtendinname en ontbijt om interactie met voedsel en andere medicatie te voorkomen. De maagzuursecretie is het sterkst in de avond en zuur bevordert de absorptie van levothyroxine. Ook kan de lagere motiliteit van de dunne darm tijdens de nacht leiden tot een betere biologische beschikbaarheid. Zij zien inname op bedtijd dan ook als een goed alternatief voor inname ’s ochtends en bevelen zelfs inname op bedtijd aan bij patiënten bij wie normaalwaarden niet bereikt worden met inname ‘s ochtends.

Belangenverstrengeling: geen.

Bolk N, Visser TJ, Nijman J, et al. Effects of evening vs morning levothyroxine intake. A randomized double-blind crossover trial. Arch Intern Med 2010;170(22):1996-2003.

Levothyroxine is in Nederland op de markt als zodanig en als Eltroxin®, Euthyrox® en Thyrax Duotab®