Praktijkgerichte nascholing over farmacotherapie in de eerste lijn
Menu

Jaarlijkse inname van 500.000 IE colecalciferol ter preventie van valpartijen en fracturen bij vrouwen van 70+

Door op 17-11-2010

Verschillende onderzoeken naar het effect van colecalciferol (vitamine D) op vallen en fracturen hebben geen eenduidige uitkomsten opgeleverd. Hoewel in sommige onderzoeken 700-800 IE colecalciferol per dag het risico op valpartijen en botbreuken verlaagde, bleek uit ander onderzoek en uit een Cochrane-analyse dat er geen significant effect bestaat. Therapieontrouw is een belangrijke factor bij het voorschrijven van colecalciferol. Toevoeging van calcium aan de behandeling beïnvloedt wellicht ook de effecten.
In het onderzoek van Sanders et al. werd nagegaan of colecalciferol 500.000 IE oraal eenmaal per jaar het vallen en optreden van fracturen bij oudere vrouwen die thuis wonen vermindert. De onderzoeksopzet was dubbelblind, gerandomiseerd en placebo-gecontroleerd in Australië. Vrouwen ouder dan zeventig jaar met een verhoogd risico op heupfracturen werden geïncludeerd. Criteria voor een verhoogd risico waren een eerdere fractuur, fractuur bij hun moeder en zelf gerapporteerde valpartijen. De vrouwen kregen colecalciferol 500.000 IE of placebo oraal eenmaal per jaar gedurende drie tot vijf jaar. De follow-up-periode was tot twaalf maanden na de laatste inname. Uitkomstmaat van het onderzoek was het aantal vallen en fracturen, dat door de vrouwen zelf moest worden opgegeven via de post of telefonisch. Fracturen moesten radiologisch zijn bevestigd.
In totaal deden 2256 vrouwen mee aan het onderzoek, van wie 1131 colecalciferol kregen en 1125 placebo. Van de colecalciferolgebruikers viel 74% minstens eenmaal en van de placebogebruikers 68%. De colecalciferolgebruikers vielen in totaal 2892 keer, dat wil zeggen 83,4 maal per 100 persoonsjaren, in de placebogroep waren deze getallen 2512 resp. 72,7 per 100 persoonsjaren (incidentie RR 1,15; 95%BI 1,02-1,30; P=0,03).
In de colecalciferolgroep maakten 155 vrouwen 171 fracturen door vergeleken met 135 fracturen bij 125 vrouwen in de placebogroep. In de colecalciferolgroep kwam dit overeen met 4,9 fracturen per 100 persoonsjaren en in de placebogroep 3,9 per 100 persoonsjaren (RR 1,26; 95%BI 1,00-1,59; P=0,047). Er waren geen verschillen in bijwerkingen tussen de beide groepen. Er bleek wel een verhoogd risico op vallen te zijn in de eerste drie maanden na toediening van de cholecalciferol.
Dit onderzoek toont als eerste een verhoogd risico op vallen aan bij gebruik van colecalciferol. Uit het tweede onderzoek blijkt een verhoogd risico op fracturen bij gebruik van hoge dosis vitamine D eenmaal per jaar. Wellicht is sprake van een dosisafhankelijk effect, maar hoewel niet bij alle patiënten consequent de serumconcentratie van 25-hydroxycolecalciferol werd gemeten, verwachten de auteurs niet dat er sprake was van toxische concentraties van deze metaboliet van colecalciferol. In een redactioneel commentaar wordt ingegaan op het achterliggende mechanisme van de bevindingen uit dit onderzoek. Wellicht is er een upregulatie van CYP24 dat nodig is voor vitamine D-katabolisme door de hoge dosis van cholecalciferol, waardoor de bloed- en weefselconcentraties van vitamine D dalen. Een andere mogelijke verklaring zijn de mogelijke effecten die vitamine D op de verschillende orgaansystemen heeft. De optimale vitamine D-concentratie voor die effecten is nog onbekend. Hierbij kan worden gedacht aan verbetering van de fysieke toestand, vermindering van chronische pijn en verbetering van gemoedstoestand, waardoor ouderen mobieler zouden worden en dus ook een groter risico op vallen zouden lopen. Als laatste mogelijke verklaring wordt gesteld dat het mogelijk te maken heeft met een vermindering van het infectierisico door vitamine D. Hierdoor liggen de patiënten minder vaak ziek in bed en bestonden er meer mogelijkheden om te vallen en breuken op te lopen. Duidelijk is dat jaarlijks gebruik van een hoge dosis colecalciferol een negatief effect heeft. Met bestaande suppletieregimes van lagere en meer frequente doseringen kunnen wel gunstige resultaten worden behaald zonder het in dit onderzoek gevonden negatieve effect.

Belangenverstrengeling: niet vermeld.

Sanders K, Stuart A, Williamson E, Simpson J, Kotowicz M, Young D, Nicholson G. Annual high-dose oral vitamin D and falls and fractures in older women. JAMA 2010;303:1815-22.
Dawson-Hughes B, Harris S. High-dose vitamin D supplementation- too much of a good thing? JAMA 2010;303:1861-2.

Colecalciferol is in Nederland verkrijgbaar als Devaron® en vitamine D3 (ook in verschillende voedingssupplementen) en als onderdeel van een aantal combinatiepreparaten

Log nu in om het volledige artikel te bekijken of om te reageren.

Abonneren

Informatie over dit artikel

Auteurs P.A.G. de Klaver
Thema Farmacotherapie
Publicatie 17 november 2010
Editie PiL - Jaargang 14 - editie 9 - Editie 9, 2010