Maatregelen om de zoutinname van de bevolking te beperken en daarmee de cardiovasculaire ziektelast

Het zeer lezenswaardige artikel van Smith-Spangler et al. gaat over de vermindering van de cardiovasculaire ziektelast door beperking van het zoutgebruik bij het oudere deel van de Amerikaanse bevolking. Hiertoe paste men de uitkomsten van een Brits onderzoek zuiver theoretisch toe op de Amerikaanse omstandigheden. De United Kingdom Food Standard Agency is een onafhankelijk Brits onderzoeksinstituut, dat vanaf 2003 samenwerkt met fabrikanten om het zoutgehalte in geconserveerde voedingsmiddelen omlaag te brengen. In vijf jaar heeft men een vermindering van 9,5% van het zoutgebruik bij de bevolking bereikt.
Wat betekent dit nu voor de Amerikaanse bevolkingsgroep van 40-85 jaar voor wat cardiovasculaire aandoeningen betreft? Om het inzicht hierin te vergroten, werd deze groep verdeeld in vier gezondheidstoestanden: gezond, acuut myocardinfarct (MI), acute beroerte (CVA) en in de anamnese een MI of CVA. Voor deze gezondheidstoestanden zijn computermodellen beschikbaar. Een vermindering van de zoutinname met 9,5% resulteert in een gemiddelde bloeddrukdaling van 1,25 mm Hg systolisch. Dit kan leiden tot 513.885 minder CVA’s en 480.358 minder MI’s, een toename van de levensduur met 1,3 miljoen jaar in het verdere leven van de onderzochte bevolkingsgroep. De kostenbesparing voor de gezondheidszorg bedraagt 32,1 miljard dollar. Van dit bedrag wordt 44% bespaard door de vermindering van ziekenhuisopnames voor acuut CVA of MI. De rest komt doordat mensen die de acute fase overleven, daarna minder langdurige zorg nodig hebben. Het laat zich berekenen dat een grotere reductie van zoutinname leidt tot nog betere uitkomsten. De vraag is echter hoe de bevolking dat accepteert.
De vermindering is in Groot-Brittannië tot stand gebracht door samenwerking met de voedselindustrie. Een andere mogelijkheid zou zijn meer belasting te heffen op zout. Stel dat door een dergelijke belasting de zoutconsumptie met 6% afneemt met een daling van de gemiddelde systolische druk van 0,93 mm Hg tot gevolg. In dat geval zouden 327.892 CVA’s en 306.137 MI’s voorkómen worden, 840.113 levensjaren worden ‘gewonnen’ en 22,4 miljard dollar worden bespaard. Belastingverhoging kan echter niet zomaar worden doorgevoerd. Het kan als onwenselijk worden beschouwd dat de kostenstijging vooral voor mensen met lagere inkomens onevenredig is. Tevens is aangetoond dat hogere voedselprijzen leiden tot deficiënties.
In Groot-Brittannië is de vermindering van zoutconsumptie met 9,5% in vijf jaar bereikt. Het kon wel eens heel belangrijk zijn om geleidelijk te wennen aan minder zout. Onbekend is of verdere vermindering van de zoutinname bereikt kan worden en of er dan weer positieve effecten zullen zijn, aannemende dat de consument geen maatregelen gaat nemen door zout toe te voegen aan het eten of dat mensen bijvoorbeeld meer vetten en/of suikers gaan gebruiken.
Frieden en Briss gaan in een redactioneel commentaar nader in op dit probleem, dat in elk gezin begint met het doorgeven van gezondheidsgedrag door ouders aan hun kinderen. Gaat het om verder gevorderde grote groepen mensen, dan is het efficiënter en goedkoper om te proberen de omgeving te veranderen. Na de vermindering van tabaksgebruik lijkt de meest kosteneffectieve interventie de vermindering van de zoutinname. In de VS komt driekwart van de zoutconsumptie uit geconserveerde producten en restaurantmaaltijden, dus moet het probleem daar worden aangepakt.
Er is al vervolgactiviteit in Engeland en nieuwe projecten in Japan en Finland die tot effectieve zoutreducties in de bevolking geleid hebben. In Ierland, Australië en Canada is men recent begonnen, waarbij de stapsgewijze benadering in het algemeen wordt nagestreefd. Zo’n beleid kan ondersteund worden door eenvoudige maatregelen betreffende informatie aan de bevolking. In Groot-Brittannië gebeurt dit bijvoorbeeld met een kleurenschema op de verpakking: rood, geel of groen, afhankelijk van het zoutgehalte van het product of middel. In Finland worden waarschuwingen op verpakkingen geplaatst om consumenten over het zoutgehalte te informeren en hun keuze te beïnvloeden.

Belangenverstrengeling: geen.

Smith-Spangler CM, Juusola JL, Enns EA, Owens DK, Garber AM. Population strategies to decrease sodium intake and the burden of cardiovascular disease. Ann Intern Med 2010;152:481-7.
Frieden TR, Briss PA. We can reduce dietary sodium, save money, and save lives. Ann Intern Med 2010;152:526-8.