Samenvoeging van marketing en medische wetenschap

Moynihan beschrijft in dit artikel zijn bevindingen in de afgelopen tien jaar over de rol die de farmaceutische industrie speelt bij het onderzoek naar seksuele disfunctie bij vrouwen. Daarbij laat hij zien dat de farmaceutische industrie niet alleen betrokken is bij financiering van het onderzoek, maar ook bij de ontwikkeling van opvattingen over vrouwelijke seksuele disfunctie als ziekte, onderzoek naar de grootte van de problematiek en de ontwikkeling van diagnostische instrumenten.
Bij veel discussies en debatten over deze (controversiële) ziekte blijkt de farmaceutische industrie gebruik te maken van gesponsorde opinieleiders. Daarnaast richt de farmaceutische industrie het onderzoek voornamelijk op de meting en behandeling van abnormaal functioneren van individuele vrouwen. Voor de bredere samenhang met relatie met partner, cultuur en dergelijke is geen aandacht. Vaak geciteerd onderzoek naar de mate van vóórkomen van seksuele disfunctie bij vrouwen blijkt opgezet door de farmaceutische industrie. Ook is deze nauw betrokken bij de ontwikkeling van instrumenten (vragenlijsten) waarmee de arts de diagnose kan stellen en het effect van een behandeling kan meten. Moynihan beschrijft dat de farmaceutische industrie een leidende rol heeft bij de voorlichting van beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg (met gesponsorde trainingen) en publiek (door gesponsorde websites, publiek debat, mediacampagne).
Elk van de tot nu toe ontwikkelde geneesmiddelen voor seksuele disfunctie bij vrouwen heeft gefaald. Dat betekent niet dat de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen stilstaat. Er zijn zelfs al nieuwe voorstellen (door onderzoekers met financiële banden) om het onderzoek naar deze ‘ziekte’ fundamenteel anders aan te pakken, zodat de effectiviteit van nieuwe geneesmiddelen ten opzichte van die van placebo gemakkelijker aan te tonen is.
Moynihan stelt tot slot dat het tijd wordt dat anderen zonder financiële banden met de farmaceutische industrie verantwoordelijkheid nemen voor het definiëren van behandelbare ziekten.
In een commentaar stelt Goldbeck-Wood dat artsen in de praktijk wel degelijk te maken hebben met seksuele disfunctie van vrouwen en dat deze ziekte niet alleen ontstaan is onder invloed van de industrie. Wel stelt zij dat de ziekte nu vaak te simplistisch wordt bekeken. Daarom is meer onderzoek nodig waarbij rekening gehouden wordt met de complexiteit van seksualiteit en een multidisciplinaire aanpak het uitgangspunt is.

Belangenverstrengeling: geen.

Moynihan R. Merging of marketing and medical science. BMJ 2010;341:c5050.
Goldbeck-Wood S. Female sexual dysfunction is a real but complex problem. BMJ 2010;341:c5336.