Statines bij afwijkende leverfuncties

Afwijkende leverfuncties worden vaak in verband gebracht met gebruik van statines. Verschillende kleine onderzoeken bij patiënten met verhoogde leverenzymen hebben echter laten zien dat statines deze gestoorde leverfuncties juist verbeterden. Niet-alcoholische leververvetting (NAFLD) is de meest voorkomende oorzaak van abnormale leverfuncties. Patiënten met NALFD hebben een 69% hogere kans op mortaliteit. Deze verhoogde kans wordt vooral cardiovasculair veroorzaakt en in mindere mate door een leveraandoening.
In dit onderzoek (een post-hoc analyse) wordt nagegaan wat het effect is van statines in een populatie van patiënten met leverfunctiestoornissen. Het betreft een gerandomiseerd onderzoek waarin 1600 patiënten werden ingesloten. De patiënten uit dit GREACE-onderzoek waren jonger dan 75 jaar en bekend met een cardiovasculaire aandoening. Het LDL-cholesterol moest meer dan 2,6 mmol/l zijn. Na randomisatie kwamen 800 patiënten in een groep intensieve zorg met een statine; 800 patiënten kregen ‘usual care’ van een cardioloog of huisarts. De gebruikelijke zorg omvat leefstijladviezen en de noodzakelijke medicatie, inclusief zo nodig een statine. De groep met intensieve zorg werd met atorvastatine behandeld in een dosering oplopend van 10 mg tot 80 mg per dag, tot het LDL beneden 2,6 mmol/l gedaald was. Het primaire eindpunt was het optreden van een cardiovasculaire gebeurtenis. De looptijd van het onderzoek was drie jaar.
Bij de analyse konden vier groepen worden onderscheiden: patiënten met leverfunctiestoornissen met een statine (n=227) en zonder een statine (n=210); patiënten met normale leverfuncties met een statine (n=653) en zonder een statine (n=510). Na drie jaar bleek dat 9,7% van de patiënten met een statine een cardiovasculair event gehad had, versus 30,0% van de groep zonder statine. De groep patiënten met leverfunctiestoornissen die een statine gebruikten (n=227) liet een significante verbetering van zowel de leverfuncties als de cholesterolwaarden zien. Bij deze groep die geen statine gebruikten, werd geen verbetering van het lipidenspectrum aangetoond. Wel waren er in deze groep juist negatieve veranderingen van de leverfuncties. Opgemerkt wordt dat zeven patiënten (<1%) die een statine gebruikten (vier patiënten atorvastatine, drie patiënten simvastatine) uit het onderzoek gehaald werden, omdat bijwerkingen optraden die met de lever te maken hadden.
Geconcludeerd werd dat het langetermijneffect (drie jaar observatie) van een statine bij secundaire cardiovasculaire preventie gunstig is. Ook bij matig verhoogde leverfuncties (waarschijnlijk als gevolg van NALFD) werd een gunstig effect gezien. Wel stelden de onderzoekers als bijwerking bij minder dan 1% van de gevallen een stijging van leverfuncties vast.

Opmerking referent: dit onderzoek betreft de secundaire cardiovasculaire preventie met statines. Het effect lijkt - ook na 3 jaar continu gebruik - positief te zijn. Primaire preventie met statines is echter nog steeds een punt van discussie.

Belangenverstrengeling: niet vermeld.

Athyros VG, Tziomalos K, Gossios TD, Griva T, Anagnostis P, et al.; GREACE Study Collaborative Group. Safety and efficacy of long-term statin treatment for cardiovascular events in patients with coronary heart disease and abnormal liver tests in the Greek Atorvastatin and Coronary Heart Disease Evaluation (GREACE) Study: a post-hoc analysis. Lancet 2010;376:1916-22.

Atorvastatine is in Nederland op de markt als zodanig en als Lipitor®
Simvastatine is in Nederland op de markt als zodanig en als Zocor®