Therapie bij hormoongerelateerde acne

De pathofysiologie van acne vulgaris is multifactorieel en houdt onder andere verband met de gevolgen van abnormale folliculaire epitheelproliferatie, overmatige talgproductie en infecties. Junkins-Hopkins beschrijft de rol van hormonen bij de ontwikkeling en de daaraan gekoppelde behandelingsmogelijkheden van acne vulgaris. Dit doet zij in een artikel naar aanleiding van een discussie tussen de Amerikaanse dermatologen Stephen Stone en Julie Haper in 'Dialogues in Dermatology', een maandelijks discussieprogramma van de American Academy of Dermatology. Zij zijn voorstanders van de toepassing van spironolacton – een antiandrogeen en aldosteronantagonist – en vooral van orale anticonceptiva bij de behandeling van hormoongerelateerde acne. Spironolacton is in de Verenigde Staten (en in Europa) niet geregistreerd voor de behandeling van acne, maar wordt door dermatologen voor de behandeling van hormoongerelateerde acne vaak met succes gebruikt. Gebruikelijke doseringen daarbij zijn eenmaal daags 50 of 100 mg of tweemaal daags 25 mg. De werking berust voornamelijk op binding aan de androgeenreceptoren in de huid, waardoor de binding van testosteron en de metaboliet 5-α-dihydrotestosteron aan deze receptoren wordt verhinderd. Belangrijk bij de toepassing van spironolacton is het optreden van hypotensie (bij patiënten die al een antihypertensivum gebruiken) en het voorkómen van zwangerschap (door gelijktijdig gebruik van orale anticonceptiva) wegens de nadelige effecten op de foetus.
Orale anticonceptiva blijken eveneens werkzaam ter vermindering van de mate en ernst van inflammatoire en niet-inflammatoire aangezichtslaesies door acne. Dermatologe Julie Harper moedigt dermatologen dan ook aan meer ervaring op te doen met orale anticonceptiva bij de behandeling van acne. De werking berust onder andere op remming van androgeenproductie en blokkade van androgeenreceptoren. De nieuwere generaties orale anticonceptiva verergeren acne niet meer, niet alleen door de lagere dosering van oestrogenen maar vooral ook door de lagere dosering van progestagenen. Het progestageen cyproteron is zelfs effectief bij acne. Dit middel is in combinatie met ethinylestradiol in Europa (maar niet in de Verenigde Staten) geregistreerd voor de indicatie acne. In de Verenigde Staten zijn wel de combinaties van ethinylestradiol met drospirenon, norethisteron of norgestimaat geregistreerd voor de behandeling van acne.
Orale anticonceptiva worden als geschikte middelen bij acne beschouwd, vooral als ook geboortebeperking is geïndiceerd. Men dient bij de toepassing wel rekening te houden met de bekende contra-indicaties, zoals zwangerschap, ongecontroleerde hypertensie, klepafwijkingen, ernstige obesitas, roken (boven 35 jaar) en trombotische aandoeningen.

Opmerking referent: in Nederland is alleen cyproteron/ethinylestradiol geregistreerd voor de behandeling van acne.

Belangenverstrengeling: geen.

Junkins-Hopkins JM. Hormone therapy for acne. J Am Acad Dermatol 2010;62:486-8.

Cyproteron is in Nederland op de markt als zodanig en als Androcur®
Cyproteron/ethinylestradiol is in Nederland op de markt als zodanig en als Diane-35® en Minerva®
Ethinylestradiol/drospirenon is in Nederland op de markt als Yasmin® en Yaz®
Ethinylestradiol/norethisteron is in Nederland op de markt als Modidcon®, Neocon® en Trinovum®
Ethinylestradiol/norgestimaat is in Nederland op de markt als Cilest®
Spironolacton is in Nederland op de markt als zodanig