Vermindering van risico op fracturen door vitamine D met of zonder calcium

Er is tegenstrijdig bewijs over de rol van vitamine D met of zonder toevoeging van calcium voor wat betreft de preventie van fracturen. De optimale combinatie, de juiste dosering en welke patiënten de meeste baat hebben bij een dergelijke behandeling blijft onduidelijk. Het doel van een meta-analyse met de naam DIPART (vitamin D Individual Patient Analysis of Randomized Trials) was om de kenmerken van patiënten op te sporen die invloed hebben op het beschermende effect van vitamine D of vitamine D met calcium op heupfracturen en andere botbreuken. Hiervoor zijn de gegevens van deelnemende patiënten in zeven grote onderzoeken samengevoegd. Deze hadden in totaal 68.517 deelnemers (gemiddelde leeftijd 69,9 jaar; 14,7% mannen). Onderzoeken werden in de analyse opgenomen als er ten minste één interventiearm met vitamine D was, fracturen als uitkomstmaat werden gebruikt en er minimaal duizend deelnemers aan het onderzoek deelnamen.
Met behulp van logistische regressie zocht men naar relevante interacties met het beschermende effect van vitamine D. Er werd geen interactie gevonden tussen fracturen in de voorgeschiedenis en het effect van de behandeling, noch werd er een interactie van de behandeling met leeftijd, geslacht of HRT (hormoonsuppletie) gevonden. De onderzoeken met vitamine D in combinatie met calcium lieten een verminderd risico zien op alle soorten fracturen (HR 0,92; 95%BI 0,86-0,99) en heupfracturen (HR 0,84; 95%BI 0,70-1,01). Voor vitamine D in dagelijkse doseringen van 10-20 µg zonder calciumtoevoeging werden geen significante effecten gevonden. Het aantal mensen dat gedurende drie jaar behandeld moet worden om een factuur te voorkomen (NNT = number needed to treat) is volgens dit onderzoek tussen de 213 (zonder eerdere botbreuken in de voorgeschiedenis) en 82 (bij mensen met wel eerdere botbreuken). Voor het voorkomen van heupfacturen zijn deze getallen respectievelijk 548 en 255.
De onderzoekers concluderen dat alleen vitamine D in een dosis van 10-20 µg de kans op een fractuur niet verlaagt. De combinatie van vitamine D met 1000 mg calcium geeft waarschijnlijk de beste preventie van fracturen, onafhankelijk van leeftijd, geslacht of fracturen in de voorgeschiedenis. Patiënten met een hoog risico op fracturen zoals een afwijkend botmetabolisme en verminderde botmineraaldichtheid moeten daarnaast, volgens de geldende richtlijnen, behandeld worden met bisfosfonaten of andere middelen tegen osteoporose. Het DIPART onderzoek ging na welke factoren het effect van behandeling met vitamine D beïnvloeden. Hierdoor kunnen er op basis van dit onderzoek geen eenduidige uitspraken worden gedaan over het optimale doseringsregime.

Opmerking referent: in dit onderzoek is geen aandacht besteed aan de bijwerkingen van deze middelen. Dat lijkt bij supplementen niet van belang, maar in het verleden bleken bijvoorbeeld antioxidanten behalve gezondheidsvoordelen ook -nadelen te hebben.

Belangenverstrengeling: niet vermeld.

The DIPART (Vitamin D Individual Patient Analysis of Randomized Trials) Group. Patient level pooled analysis of 68 500 patients from seven major vitamin D fracture trials in US and Europe. BMJ 2010;340:b5463.
Guallar E, Miller ERIII, Ordovas JM, Stranges S. Vitamin D supplementation in the age of lost innocence. Ann Intern Med 2010;152:327-329. Sahota O. Reducing the risk of fractures with calcium and vitamin D (Editorial). BMJ 2010;340:b5492.