Weg naar veilig geneesmiddelgebruik tijdens de zwangerschap

Samenvatting

Dit artikel bespreekt de veiligheid van geneesmiddelgebruik tijdens de zwangerschap. Hoe ontstaat de kennis hierover en welke aspecten bepalen een mogelijk risico voor de zwangerschap? Hoe kunt u uw patiënte gedegen voorlichten en adviseren over het gebruik van medicatie tijdens haar zwangerschap? Van nieuwe geneesmiddelen weten we vrijwel niets over de veiligheid tijdens zwangerschap en de kennis hierover bouwt zich zeer langzaam op. Wat we wél weten is aanvankelijk vooral op accidentele blootstellingen gebaseerd. Door de informatie uit observationele studies breidt de kennis zich uit. De meeste studies kijken echter naar aangeboren afwijkingen ontstaan na blootstellingen in het eerste trimester. Dit zegt niets over andere nadelige effecten die het geneesmiddel zou kunnen geven. In Nederland is het Moeders van Morgen (MvM-)cohort opgericht met het doel zoveel mogelijk zwangerschappen te volgen en kennis op te bouwen.
Tijdens de zwangerschap is een 'risk-benefit' afweging van belang, waarbij de (on)bekende gevolgen van de ziekte worden afgewogen tegen de (on)bekende gevolgen van het geneesmiddelgebruik. De zorgverlener (maar ook de zwangere vrouw) dient optimaal geïnformeerd te zijn om een goede afweging te kunnen maken. In deze risicoafweging dienen de volgende aspecten meegenomen te worden: de fase van de zwangerschap, de ernst van het ziektebeeld, de veiligheidsinformatie over het geneesmiddel, de mate en duur van blootstelling van de foetus, alternatieve (medicamenteuze) behandelopties en eventuele aanpassing van de dosering. Over een aantal, maar lang niet alle, geneesmiddelen is een uitspraak over de veiligheid mogelijk. Informatie hierover is onder andere te vinden op de website van Moeders van Morgen.